Η προστατίτιδα είναι μια φλεγμονή ή μια λοίμωξη του προστατικού αδένα ο οποίος βρίσκεται κάτω από την ουροδόχο κύστη στον άνδρα και έχει το μέγεθος και το σχήμα ενός κάστανου.
Τα συμπτώματα της (που περιγράφονται πιο κάτω αναλυτικότερα) είναι ποικίλα και περιλαμβάνουν συχνουρία και επείγουσα ανάγκη ούρησης, κάψιμο κατά την ούρηση και συχνά πόνο. Ο πόνος αυτός μπορεί να αφορά το έδαφος της πυέλου ή και να εντοπίζεται χαμηλά στην σπονδυλική στήλη.

Η προστατίτιδα δεν είναι μεταδοτική (ούτε με σεξουαλική επαφή) και διακρίνεται σε τέσσερις κατηγορίες οι οποίες είναι οι εξής:

Κατηγορία 1.

Οξεία μικροβιακή προστατίτις

Κατηγορία 2.

Χρονία μικροβιακή προστατίτις.

Κατηγορία 3.

Περιλαμβάνει όλες τις καταστάσεις που παλαιότερα ήταν γνωστές σαν: ‘’μη βακτηριδιακή προστατίτις’’, ‘’προστατοδυνία’’, ‘’σύνδρομο χρόνιου πυελικού πόνου’’.

Κατηγορία 4.

Οι περιπτώσεις ασυμπτωματικών φλεγμονωδών προστατιτίδων.

Τα συμπτώματα της προστατίτιδας

Ποικίλουν ανάλογα με τον τύπο και την κατηγορία της.

Στην οξεία μικροβιακή (κατηγορία 1)
Αρχίζουν αιφνίδια και μπορεί να περιλαμβάνουν: Πυρετό και ρίγος, συμπτώματα που μοιάζουν με γρίππη, πόνο στην περιοχή του αδένα, πόνο χαμηλά στη σπονδυλική στήλη, επείγουσα ανάγκη ούρησης με πόνο κατά τη διάρκειά της, συχνουρία, αδυναμία κένωσης της κύστης, ούρα με πρόσμιξη αίματος, επώδυνη και ίσως με αίμα εκσπερμάτωση.
Η οξεία προστατίτις απαιτεί άμεση ιατρική φροντίδα γιατί μπορεί να εξελιχθεί σε σοβαρό πρόβλημα. Σε παρουσία των παραπάνω συμπτωμάτων ο ασθενής πρέπει να επισκεφτεί γρήγορα τον Ουρολόγο.

Στην χρόνια μικροβιακή (κατηγορία 2)
Τα συμπτώματα αναπτύσσονται πιο αργά και δεν είναι τόσο έντονα και σοβαρά όσο στην οξεία προστατίτιδα.
Υπάρχουν περίοδοι με εντονότερες και περίοδοι με ηπιότερες ενοχλήσεις. Σε αυτές περιλαμβάνονται η συχνουρία και η επείγουσα ανάγκη ούρησης, ο πόνος και το κάψιμο στην ούρηση (δυσουρία), πόνος στο έδαφος της πυέλου, στην περιγεννητική χώρα και χαμηλά στην σπονδυλική στήλη. Συχνουρία κατά τη διάρκεια της νύχτας, χαμηλός πυρετός, αίμα στα ούρα ή την εκσπερμάτωση που είναι επώδυνη, δυσκολία έναρξης της ούρησης. Οι ασθενείς με χρόνια προστατίτιδα παρουσιάζουν επίσης υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις (κυστίτιδες).

Στην χρόνια μη μικροβιακή (κατηγορία 3)
Δεν διαπιστώνουμε την ύπαρξη μικροβίων στον εργαστηριακό έλεγχο τόσο των ούρων όσο και του προστατικού υγρού. Τα συμπτώματα μοιάζουν με την χρόνια μικροβιακή μορφή, με εξαίρεση τον χαμηλό πυρετό που εδώ δεν υπάρχει.

Στην ασυμπτωματική φλεγμονώδη (κατηγορία 4)
Δεν υπάρχουν συμπτώματα και η ύπαρξη φλεγμονής διαπιστώνεται τυχαία στην διάρκεια ελέγχου για άλλες παθήσεις. Δεν απαιτεί θεραπεία.

Η προστατίτις μπορεί να προκαλέσει σύγχυση στη διάγνωση διότι τα συμπτώματά της μοιάζουν με εκείνα που προκαλούνται από άλλες παθολογικές καταστάσεις όπως:

οι φλεγμονές και ο καρκίνος της κύστεως,
ο καρκίνος του προστάτη,
οι φλεγμονές της πυέλου,
η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη.

Τα αίτια της προστατίτιδας

Στην οξεία μικροβιακή προστατίτιδα, υπεύθυνα είναι μικρόβια, συνήθως προερχόμενα από το παχύ έντερο. Άλλοτε πρόκειται για επέκταση φλεγμονής από την κύστη ή την ουρήθρα.

Στην χρόνια μικροβιακή προστατίτιδα δεν γνωρίζουμε πάντα από πού προέρχεται το μικρόβιο και πως αναπτύχθηκε η λοίμωξη. Είναι πιθανή η επιβίωση μικροβίων από μια προηγούμενη οξεία προσβολή ενώ άλλοτε τα μικρόβια σχετίζονται με καθετήρες που χρησιμοποιήθηκαν για να αδειάσουν την κύστη ή έφθασαν στον προστατικό αδένα από εστία λοίμωξης άλλης περιοχής του οργανισμού.

Για τη χρόνια προστατίτιδα που δεν οφείλεται σε μικρόβια, τα αίτια δεν είναι ξεκάθαρα. Πιθανολογούνται μικροβιακοί παράγοντες που δεν ανιχνεύονται στον κλασικό εργαστηριακό έλεγχο, ανύψωση μεγάλων βαρών, στενώσεις στην ουρήθρα, σπασμός των μυών της περιοχής της πυέλου κλπ. Το ενδεχόμενο τραυματισμών από ποδήλατο δεν αποκλείεται.

Τι ευνοεί την εγκατάσταση προστατίτιδας;Ενώ οι άλλες παθήσεις του προστάτη αφορούν μεγαλύτερους σε ηλικία άνδρες, η προστατίτιδα είναι πιο πιθανή στους νεότερους.

Οι ακόλουθες καταστάσεις ενδεχομένως αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης προστατίτιδας:

• Πρόσφατη κυστίτις ή ουρηθρίτις
• Πρόσφατη εισαγωγή ουροκαθετήρα για άλλους ιατρικούς λόγους
• Αραιές επισκέψεις στην τουαλέτα για κένωση της κύστης.
• Σκληρές σωματικές δραστηριότητες με γεμάτη κύστη.
• Καθημερινή ποδηλασία

Θεραπεία και επιπλοκές της προστατίτιδας
Τα αντιβιοτικά για αρκετές εβδομάδες (έως και 12 στις χρόνιες μορφές) και τα αναλγητικά, είναι τα φάρμακα που θα χρειασθούν στις μικροβιακές προστατίτιδες. Είναι πιθανό μάλιστα να χρειασθεί νοσοκομειακή νοσηλεία και ενδοφλέβια αντιβίωση για λίγες ημέρες.

Θα προηγηθεί βέβαια καλλιέργεια ούρων, καλλιέργεια προστατικού εκκρίματος και τεστ ευαισθησίας. Ίσως χρειασθούν και φάρμακα που διευκολύνουν την ούρηση, εάν αυτό είναι αναγκαίο. Στο τέλος της θεραπείας, πρέπει να επανεκτιμηθεί η κατάσταση για να αποφευχθούν οι υποτροπές.
Σε μερικές περιπτώσεις μικροβιακής προστατίτιδας, το υπεύθυνο μικρόβιο μπορεί να μην εξαλειφθεί ποτέ πλήρως. Τότε θα χρειασθούν μικρές δόσεις αντιβιοτικού για πάρα πολύ καιρό.
Αντιβιοτικά και αναλγητικά, μπορούν επίσης να δοκιμαστούν στις χρόνιες μη μικροβιακές προστατίτιδες, αλλά συνήθως χωρίς επιτυχία. Εντούτοις σε μερικές περιπτώσεις η συνεχόμενη χορήγηση χαμηλής δόσης αντιβιοτικού φαίνεται (παραδόξως) να αποδίδει.
Διάφορες άλλες τεχνικές μπορεί να φανούν χρήσιμες στην οξεία αλλά κυρίως την χρόνια προστατίτιδα. Περιλαμβάνουν φυσιοθεραπεία, ζεστά λουτρά, τεχνικές χαλάρωσης μυών και προστατικές μαλάξεις.
Προστατίτιδες μικροβιακές που δεν θα αντιμετωπισθούν αμέσως ή κατάλληλα, μπορεί να προκαλέσουν επιπλοκές στην κύστη και τα νεφρά. Η δημιουργία αποστημάτων επίσης δεν είναι σπάνια, ενώ μπορεί να προκληθεί και βακτηριαιμία. Επίσης, λόγω της σχέσης προστάτη – σπέρματος, μπορεί να υπάρξουν επιπτώσεις και στην γονιμότητα.

Δεν υπάρχουν στοιχεία που να συνδέουν τις οξείες ή χρόνιες προστατίτιδες με την ανάπτυξη καρκίνου. Επειδή όμως στην προστατίτιδα μπορεί να αυξηθεί το προστατικό αντιγόνο (PSA) το οποίο μπορεί να είναι σημάδι καρκίνου, πρέπει μετά από την ολοκλήρωση της θεραπείας να μετρηθεί και πάλι για να διαπιστωθεί ότι επέστρεψε στα φυσιολογικά επίπεδα.
Χειρουργική αντιμετώπιση
Είναι ελάχιστες οι πιθανότητες βελτίωσης μέσω χειρουργικής αντιμετώπισης και για το λόγο αυτό οι περισσότεροι γιατροί δεν την προτείνουν ακόμα και σε επίμονες περιπτώσεις.
Νεότερες θεραπείες
Σε μερικούς άνδρες με χρόνια προστατίτιδα έχουν χρησιμοποιηθεί με αρκετή επιτυχία τα νεότερα φάρμακα (Φιναστερίδη / Ντουταστερίδη), που προκαλούν συρρίκνωση του προστάτη.
Με σημαντική επιτυχία επίσης, φαίνεται να συνοδεύεται η θερμοθεραπεία με μικροκύματα. Η εμπειρία που υπάρχει αυτή τη στιγμή δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλη και θα χρειασθεί συλλογή και άλλων στοιχείων.

Δίαιτα και οδηγίες

Δεν έχει τεκμηριωθεί επαρκώς επιστημονικά ότι έχει να παίξει σημαντικό ρόλο. Καλό είναι ο πάσχων να αποφεύγει το αλκοόλ, τα μπαχαρικά και τον καφέ, να πίνει πολύ νερό και να πηγαίνει να ουρήσει τακτικά. Η σεξουαλική δραστηριότητα δεν απαγορεύεται.