ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ

• ΑΝΤΙΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΚΑΙ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ

Κατά πολλούς, το ήμισυ του συνόλου των ανδρών που λαμβάνουν το αντικαταθλιπτικό φάρμακο παροξετίνη μπορεί να έχουν αυξημένο κατακερματισμό του DNA του σπέρματος – ένα μέσο πρόβλεψης της γονιμότητας. Οι αλλαγές αυτές είναι αναστρέψιμες, καθώς το σπέρμα επανέρχεται στις φυσιολογικές του τιμές μετά τη διακοπή του φαρμάκου. Η μελέτη που δημοσίευσε το NewYork-Presbyterian Hospital/Weill Cornell Medical Center αντιπροσωπεύει μια από τις πρώτες επιστημονικές έρευνες για τις επιπτώσεις των αντικαταθλιπτικών φαρμάκων στην ποιότητα του σπέρματος.

Είναι γνωστό ότι τα SSRI αντικαταθλιπτικά φάρμακα επιδρούν αρνητικά στη στυτική λειτουργία και την εκσπερμάτιση. Η μελέτη αυτή προχωρά ένα βήμα περισσότερο, αποδεικνύοντας ότι μπορεί να προκαλέσουν μια σημαντική αύξηση στις γενετικές βλάβες στο σπέρμα. Αν και αυτή η μελέτη δεν εξετάζει άμεσα το θέμα της γονιμότητας, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι το ήμισυ των ανδρών που λαμβάνουν SSRIs έχουν μειωμένη ικανότητα να γονιμοποιήσουν. Αυτοί οι άνδρες πρέπει να μιλήσουν με το γιατρό τους σχετικά με τις θεραπευτικές επιλογές, συμπεριλαμβανομένων των μη SSRI αντικαταθλιπτικών φαρμάκων.

Τη μελέτη ακολούθησαν 35 υγιείς άνδρες εθελοντές που έλαβαν παροξετίνη, έναν εκλεκτικό αναστολέα επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRI), για πέντε εβδομάδες. Το φάρμακο αυτό χαρακτηρίζεται από το σχετικά σύντομο χρόνο ημίσειας ζωής και έχει αποδειχθεί ότι ασκεί την ισχυρότερη επίδραση στην καθυστέρηση της εκσπερμάτισης. Ο κατακερματισμός του DNA, που ορίζεται ως η απουσία κομματιών του γενετικού κώδικα του DNA του σπέρματος, μετρήθηκε χρησιμοποιώντας τη μέθοδο προσδιορισμού TUNEL.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το ποσοστό των συμμετεχόντων με ανώμαλο κατακερματισμό του DNA αυξήθηκε από λιγότερο από 10% σε 50% με τη λήψη του φαρμάκου. Ο κατακερματισμός του DNA είναι γνωστό ότι συσχετίζεται με μειωμένη γονιμότητα και πιθανότητα εγκυμοσύνης, ακόμη και όταν εφαρμόζονται τεχνικές, όπως η εξωσωματική γονιμοποίηση και η μικρογονιμοποίηση. Συνδέεται επίσης με αυξημένο κίνδυνο για συγγενείς ανωμαλίες.

Τα κανονικά επίπεδα τόσο ως προς τη σεξουαλική λειτουργία και τον κατακερματισμό του DNA επιστρέφουν ένα μήνα μετά τη διακοπή του φαρμάκου.

Ο όγκος σπέρματος, η συγκέντρωση, η κινητικότητα και η μορφολογία δεν μεταβάλλονται σημαντικά από την θεραπεία με SSRIs.
Β. Ε. ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ, FEBU, Χειρουργός Ουρολόγος Ανδρολόγος

• ΤΑ ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΑ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΣΠΕΡΜΑΤΟΣ

Χαμηλή πρόσληψη αντιοξειδωτικών σχετίζεται με χαμηλή αναπαραγωγική ικανότητα στο σπέρμα. Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας νέας μελέτης που πραγματοποιήθηκε σε δύο κέντρα υπογονιμότητας στην Ισπανία.

Οι άνδρες που καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες κρέατος και γαλακτοκομικών προϊόντων με πλήρη λιπαρά οξέα έχουν χαμηλότερη ποιότητα σπέρματος από αυτούς που τρώνε περισσότερα φρούτα, λαχανικά και γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλά λιπαρά. Κι αυτό γιατί οι άνθρωποι που καταναλώνουν περισσότερα φρούτα και λαχανικά λαμβάνουν με τον τρόπο αυτό αντιοξειδωτικές ουσίες.

Οι ερευνητές έχουν τα τελευταία τέσσερα χρόνια ασχοληθεί με τη σχέση των διατροφικών συνηθειών και της έκθεσης στο χώρο εργασίας με την επίδραση στην ποιότητα του σπέρματος των ανδρών που προσέρχονται σε κλινικές γονιμότητας.

Ο στόχος ήταν να διαπιστωθεί εάν μια υψηλότερη ή χαμηλότερη πρόσληψη βιταμινών, οι οποίες δρουν ως αντιοξειδωτικά, μπορεί να επηρεάσουν την ποιότητα του σπέρματος. Αυτά τα μόρια, τα οποία υπάρχουν σε τρόφιμα, όπως τα εσπεριδοειδή, πιπεριές και σπανάκι, έχουν σαν αποτέλεσμα τη μείωση του επιπέδου του οξειδωτικού stress που μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα του σπέρματος, καθώς και τη βελτίωση των παραμέτρων του σπερμοδιαγράμματος όπως την κινητικότητα και τη μορφολογία των σπερματοζωαρίων.

Από τα ζευγάρια με προβλήματα γονιμότητας που προσήλθαν στην κλινική γονιμότητας, οι άντρες με καλή ποιότητα σπέρματος έτρωγαν περισσότερα λαχανικά και φρούτα (περισσότερες βιταμίνες, φυλλικό οξύ και ίνες και λιγότερη ποσότητα πρωτεϊνών και λιπών) από τους άνδρες με χαμηλής ποιότητας σπέρμα.
Β. Ε. ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ, FEBU, Χειρουργός Ουρολόγος Ανδρολόγος

• Πεντακόσιες πενήντα χημικές ουσίες απειλούν την ανδρική γονιμότητα

Είναι σε όλους γνωστό ότι εχθρός για το ανδρικό αναπαραγωγικό σύστημα είναι το στρες, το κάπνισμα, το αλκοόλ, τα ναρκωτικά, αλλά και η ηλικία. Μελέτες έχουν δείξει ότι η γονιμότητα των ανδρών έχει σήμερα μειωθεί κατά 50% σε σχέση με το 1950. Οι σοβαρές διαστάσεις που έλαβε τα τελευταία χρόνια το θέμα αυτό οδήγησε πολλούς διεθνείς οργανισμούς υγείας και μεγάλα ερευνητικά ινστιτούτα στην αναζήτηση χημικών ουσιών στο περιβάλλον μας, δυνητικά υπεύθυνων για τη μείωση του αριθμού και της ποιότητας των σπερματοζωαρίων. Η έρευνα έδειξε πράγματι ότι πεντακόσιες πενήντα χημικές ουσίες απειλούν την ανδρική γονιμότητα. Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες σήμερα παίζουν κυρίαρχο ρόλο στην ανδρική υπογονιμότητα καθώς ο πλανήτης μολύνεται ολοένα και περισσότερο και στην τροφική μας αλυσίδα εντοπίζονται διαρκώς περισσότερα στοιχεία που βλάπτουν τον ενδοκρινικό μας σύστημα.

Χημικές ουσίες που βρέθηκαν σε πολλά τρόφιμα και καλλυντικά προϊόντα που είναι ευρείας χρήσης αποτελούν ουσιαστική απειλή για την ανδρική γονιμότητα. Τα απορρυπαντικά, τα εντομοκτόνα, τα ζιζανιοκτόνα, τα πλαστικά, τα διαλυτικά υλικά, οι βαφές, καθώς και διάφορα υλικά με τα οποία κατασκευάζονται οι μοκέτες, οικιακά υφάσματα, οι σιλικόνες κ.λπ έχει βρεθεί ότι προκαλούν ορμονικές διαταραχές και θηλεοποίηση των αγοριών στη μήτρα της μητέρας κατά την εμβρυική ηλικία.

Οι φθαλάτες που βρίσκονται σε δάπεδα βινυλίου, πλαστικά, σαπούνια και οδοντόκρεμες, η δισφαινόλη που συναντάται σε βρεφικά μπουκάλια, σε κουτιά κονσέρβας, κινητά τηλέφωνα και υπολογιστές, καθώς και τα φυτοφάρμακα που περιέχουν πυρεθροειδή και φενιτροθείο λειτουργούν σαν γυναικείες ορμόνες και διαταράσσουν το ενδοκρινικό σύστημα. Το τολουένιο (μελάνι, βαφές, βενζίνη, αρώματα, κόλλες), τα στυρένια (πλαστικά, ρητίνες, ελαστικά), οι αιθέρες γλυκόλης (ηλεκτρονικά, αποψυκτικά, μελάνια, χρώματα, αρώματα, φωτογραφικά υγρά, ορισμένα εντομοκτόνα) και ο μόλυβδος (βαφές, μπαταρίες, κεραμικά, κοσμήματα, εκτυπωτικά, πυρομαχικά, PVC) αποτελούν γνωστούς βλαπτικούς παράγοντες. Οι ίδιες αυτές ουσίες σχετίζονται με την αύξηση του αριθμού των συγγενών βλαβών στο πέος κατά τη γέννηση, του ποσοστού του καρκίνου των όρχεων και του μειωμένου αριθμού σπερματοζωαρίων κατά την ενήλικο ζωή.

Αν και η έκθεση σε ένα μόνο χημικό δεν μπορεί να προκαλέσει βλάβες, το αθροιστικό αποτέλεσμα μπορεί να είναι καταστροφικό. Το κοκτέιλ των χημικών ουσιών που συναντάμαι στην καθημερινότητά μας εν μέρει επιδρά στο ανδρικό ενδοκρινικό σύστημα αναστέλλοντας τη δράση της τεστοστερόνης ήδη από την ενδομήτρια ζωή. Πολλές ουσίες έχει αποδειχθεί ότι δρουν σαν περιβαλλοντικά οιστρογόνα, τα οποία μιμούνται τη δράση των φυσιολογικών οιστρογόνων. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο που αγόρια που γεννιούνται από γυναίκες, οι οποίες ήταν εκτεθειμένες σε χημικά κατά τη διάρκεια της κύησης, έχουν μικρότερο σε μέγεθος πέος και θηλεοποίηση των έξω γεννητικών οργάνων. Πρέπει να τονίσουμε μάλιστα ότι υπάρχει ένα κρίσιμο παράθυρο μεταξύ των 8 και 12 εβδομάδων της εγκυμοσύνης που καθορίζονται μελλοντικά προβλήματα αναπαραγωγής. Η έκθεση σε χημικές ουσίες που βρίσκονται σε προϊόντα όπως τα καλλυντικά κατά την περίοδο αυτή μπορεί να επηρεάσει την παραγωγή σπέρματος αργότερα στον άνδρα.
Β. Ε. ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ, FEBU, Χειρουργός Ουρολόγος Ανδρολόγος