Αιμοσπερμία ορίζεται η παρουσία αίματος στο σπέρμα. Αν και συχνά θεωρείται ως ένα σύμπτωμα με μικρή σημασία, εντούτοις μπορεί να προκαλέσει μεγάλη ανησυχία στον άνδρα. Η κατάσταση δεν είναι ασυνήθης, ενώ πολλά επεισόδια περνούν απαρατήρητα. Ως εκ τούτου, η ακριβής συχνότηταεμφάνισης της αιμοσπερμίας παραμένει άγνωστη.

Σε πολλούς ασθενείς δεν είναι απαραίτητη η διαγνωστική διερεύνηση. Ωστόσο, σε ορισμένους ασθενείς, μπορεί να είναι η πρώτη ένδειξη κάποιας σοβαρής ουρολογικής πάθησης.

Οι περισσότεροι άνδρες με αιμοσπερμία είναι νέοι (μέση ηλικία <40 έτη) και έχουν συμπτώματα που κυμαίνονται σε διάρκεια από 1-24 μήνες. Οι περισσότεροι ασθενείς έχουν περισσότερα από ένα επεισόδιο, που εμφανίζονται για πάνω από μία εβδομάδα έως και μήνες. Όταν η αιμοσπερμία επιμένει απαιτείται προσεκτική αξιολόγηση από τον ειδικό Ουρολόγο.
Αιτίες

• Η αιμοσπερμία συνήθως συνδέεται με φλεγμονώδεις καταστάσεις του προστάτη ή των σπερματοδόχων κύστεων.
• Σε περίπου τις μισές περιπτώσεις, η αιτιολογία είναι άγνωστη, δηλαδή μιλάμε για ιδιοπαθή αιμοσπερμία. Ωστόσο, αυτό ενδέχεται να οφείλεται στην ελλιπή αξιολόγηση του ασθενούς.
  Παθήσεις του προστάτη είναι υπεύθυνες για πολλές περιπτώσεις αιμοσπερμίας.. Η πιο συνηθισμένη αιτιολογία είναι η βιοψία του προστάτη, η οποία προκαλεί αίμα στο σπέρμα που υποχωρεί μέσα σε περίπου 1 μήνα.
• Η προστατίτιδα αναφέρεται σε μελέτες ως αιτιολογία στο 30% των ασθενών.
  Άλλοι συγγραφείς έχουν αναγνωρίσει τον καρκίνο του προστάτη ως αιτιολογικό παράγοντα.. Πράγματι, η κακοήθεια ευθύνεται, σύμφωνα με προηγούμενες μελέτες για ποσοστό 2% των περιπτώσεων. Σε μια μελέτη παρακολούθησης 150 ασθενών με αιμοσπερμία, μόνο 6 ασθενείς τελικά ανέπτυξαν καρκίνωμα του προστάτη. Ωστόσο, μια πρόσφατη μελέτη αναφέρει σημαντικά αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του προστάτη στους άνδρες με αιμοσπερμία. Από 139 άνδρες με αιμοσπερμία, οι 19 (13,7%) είχαν διαγνωστεί με καρκίνο του προστάτη. Στο σύνολο πολλών μελετών που περιελάμβαναν 26.126 ασθενείς, το ποσοστό ανίχνευσης του καρκίνου του προστάτη ήταν 6,5%.
• Αιμοσπερμία μπορεί επίσης να προκληθεί από προστατικές τηλεαγγειεκτασίες και κιρσοειδή αγγεία. Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να διαγνωσθούν προστατικοί κιρσοί μόνο μετά από κυστεοσκοπική εξέταση σε κατάσταση στύσης με εύκαμπτο κυστεοσκόπιο.
• Η προστατίτιδα συχνά πιστεύεται ότι προκαλεί αιμοσπερμία, αν και δεν αναφέρεται συγκεκριμένη συσχέτιση. Εάν υπάρχουν σημεία και συμπτώματα οξείας βακτηριακής προστατίτιδας, ειδική θεραπεία απαιτείται άμεσα. Εάν τα συμπτώματα της χρόνιας προστατίτιδας είναι παρόντα, τότε ακολουθεί εξέταση ούρων και καλλιέργεια προστατικού εκκρίματος μετά από μάλαξη του προστάτη. Βέβαια, η αιμοσπερμία δεν είναι αναγνωρισμένο σύμπτωμα της χρόνιας προστατίτιδας.
• Σε μια μελέτη 52 ασθενών με αιμοσπερμία, βρέθηκε ένας σημαντικός αριθμός ασθενών με προστατόλιθους.
  Οι κύστεις του προστάτη ενοχοποιούνται επίσης, και το διορθικό υπερηχογράφημα είναι η εξέταση εκλογής.
  Η διουρηθρική προστατεκτομή συνδέεται επίσης με εμφάνιση αιμοσπερμίας, σε ποσοστό 2,5% των ανδρών.
  Η Βραχυθεραπεία ως θεραπεία για τον καρκίνο του προστάτη συνεπάγεται την προσθήκη ραδιενεργών κόκκων απευθείας στον προστάτη. Η διαδικασία αυτή έχει αποδειχθεί ότι προκαλεί αιμοσπερμία σε ποσοστό έως και 17% των ασθενών που υποβάλλονται στη θεραπεία αυτή.
• Προβλήματα στην ουρήθρα, όπως η ουρηθρίτιδα έχουν από καιρό αναγνωριστεί ως αιτίες αιμοσπερμίας, ειδικά σε νεότερους άνδρες. Άλλες ουρηθρικές βλάβες που οδηγούν σε αιμοσπερμία περιλαμβάνουν κύστεις, πολύποδες, κονδυλώματα και στενώματα. Σε μία μελέτη, το 20% των ασθενών με πολύποδες ουρήθρας είχαν αιμοσπερμία ως προεξάρχον σύμπτωμα.
• Παθήσεις των σπερματοδόχων κύστεων, συγγενείς και επίκτητες, πάντα περιλαμβάνονται στη διαγνωστική προσέγγιση της αιμοσπερμίας. Οι συγγενείς προέρχονται από ένα σφάλμα στην εμβρυολογική ανάπτυξη. Οι επίκτητες γενικά προκύπτουν από φλεγμονές των σπερματοδόχων κύστεων, ενώ ο καρκίνος των σπερματοδόχων κύστεων είναι μια σπάνια αιτία αιμοσπερμίας.
• Πιο πρόσφατα, η αμυλοείδωση των σπερματοδόχων κύστεων έχει περιγραφεί να σχετίζεται με αιμοσπερμία.
  Τα πιο πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι οι κύστεις ή οι αιμορραγικές βλάβες των σπερματοδόχων κύστεων ή των εκσπερματικών πόρων αποτελούν τις πιο συχνές αναγνωρίσιμες αιτίες αιμοσπερμίας.
  Οι λοιμώξεις και οι φλεγμονώδεις παθήσεις αντιπροσωπεύουν το 40% των περιπτώσεων. Λοιμώδη αίτια της αιμοσπερμίας περιλαμβάνουν τη φυματίωση (TB), τη HIV λοίμωξη, και τη λοίμωξη από κυτταρομεγαλοϊό. Το 11% των ασθενών με φυματίωση του ουροποιογεννητικού είχε αιμοσπερμία κατά τη διάρκεια της νόσου σε μια σχετική μελέτη.
• Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, όπως ο ιός του απλού έρπητα, τα Chlamydia trachomatis, ο Enterococcus faecalis και το Ureaplasma urealyticum είναι γνωστά αίτια αιμοσπερμίας. Η σχιστοσωμίαση έχει ρπίσης αναφερθεί ως αιτία αιμοσπερμίας. Η παρασιτική μόλυνση που προκαλείται από τον εχινόκοκκο έχει συνδεθεί επίσης με αιμοσπερμία.
• Το τραύμα μετά από σκληρυντικές ενέσεις για αιμορροίδες, η εισαγωγή αντικειμένων στην ουρήθρα, και οι κακώσεις των όρχεων και του περινέου προκαλούν επίσης αιμοσπερμία.
  Συστηματικές διαταραχές που σχετίζονται με αιμοσπερμία περιλαμβάνουν την υπέρταση, τη χρόνια ηπατική νόσο, την αμυλοείδωση, το λέμφωμα και την αιμορραγική διάθεση (νόσος von Willebrand).

Εξετάσεις που απαιτούνται

Η φυσική εξέταση του ασθενούς από το γιατρό είναι καθοριστική στη διερεύνηση του προβλήματος, καθώς μπορεί να αποκαλύψει την παρουσία σοβαρών παθήσεων.

• Μέτρηση της πίεσης του αίματος του ασθενούς στο σπίτι για την αποκάλυψη πιθανής σοβαρής υπέρτασης
• Το πέος πρέπει να εξετάζεται με προσοχή για να αποκλειστεί οποιαδήποτε βλάβη που μπορεί να αιμορραγεί και να συμβάλει στην αιμοσπερμία.
• Ψηλάφηση των σπερματικών πόρων και όρχεων.
• Με τη δακτυλική εξέταση του ορθού (DRE), πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις σπερματοδόχες κύστεις και στην παρουσία πιθανής μάζας της μέσης γραμμής. Οι σπερματοδόχες κύστεις κανονικά δεν ψηλαφώνται. Αν αυτές είναι ψηλαφητές, ίσως είναι ένδειξη υποκείμενης παθολογίας. Στους μεγαλύτερους άνδρες ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην ψηλάφηση του προστάτη, για τον αποκλεισμό του καρκίνου του προστάτη.
• Εξετάσεις ούρων για μη ειδικές, αλλά και ειδικές λοιμώξεις ενδεχομένως, όπως φυματίωση. Επίσης ένας κύκλος ειδικών βιοχημικών και ορολογικών εξετάσεων αίματος.
• Σε νεότερους άνδρες, η ουρηθρίτιδα θα πρέπει να εξεταστεί στη διαφορική διάγνωση και έκκριμα ουρήθρας θα πρέπει να λαμβάνεται και να εξετάζεται για να αποκλείσει τη μη ειδική ή τη γονοκοκκική ουρηθρίτιδα.
• Το αίμα στα ούρα απαιτεί μια πιο εκτεταμένη αξιολόγηση του ουροποιητικού.
• Ανάλυση σπέρματος και καλλιέργεια. Αν και υποστηρίζεται από ορισμένους συγγραφείς, η σημασία ενός θετικού αποτελέσματος παραμένει αβέβαια, διότι αυτό μπορεί απλά να αποτελεί ένδειξη επιμόλυνσης από την ουρήθρα. Η ανάλυση του σπέρματος μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμη για τη διαφοροποίηση της πραγματικής αιμοσπερμίας από άλλες αιτίες διαταραχής του χρώματος του σπέρματος, όπως της μελανοσπερμίας που παρουσιάζεται ως χαρακτηριστικό σημείο του κακοήθους μελανώματος. Η μελανίνη προκαλεί ένα σκούρο καφέ ή μαύρο αποχρωματισμό του σπέρματος και όχι κόκκινο ή ροζ χρώμα, η οποία ορίζεται ως αιμοσπερμία.
• Αξιολόγηση για αιμορραγικές διαταραχές, διαταραχές πήξεως.
• PSA, Προστατικό ειδικό αντιγόνο. Συνιστάται ούτως ή άλλως σε όλους τους άνδρες ηλικίας άνω των 45 ετών, και στους άνδρες ηλικίας άνω των 40 ετών με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του προστάτη. Η αιμοσπερμία μπορεί να είναι ένας προάγγελος του καρκίνου του προστάτη.
• Το διορθικό υπερηχογράφημα του προστάτη και των σπερματοδόχων κύστεων (TRUS) είναι το πιο σημαντικό νέο εργαλείο για την αξιολόγηση των ασθενών με
  αιμοσπερμία. Το TRUS και η MRI επιτρέπουν τη σαφή οπτικοποίηση του προστάτη, των σπερματοδόχων κύστεων και των εκσπερματικών πόρων. Ως αποτέλεσμα, οι αιτιολογικοί παράγοντες μπορούν τώρα να προσδιοριστούν με μεγαλύτερη συχνότητα. Με τον τρόπο αυτό αναδεικνύονται προστατόλιθοι, ανωμαλίες των σπερματοδόχων κύστεων όπως λίθοι, διάταση, ανώμαλη λόβωση και ασυμμετρία., κύστεις ή λίθοι των εκσπερματικών πόρων, και υπολείμματα του πόρου του müller.
• Η μαγνητική τομογραφία, MRI μπορεί να βοηθήσει στην ανίχνευση βλαβών που οφείλονται σε φλεγμονώδεις παθήσεις και νεοπλασίες. Ωστόσο, το μεγάλο πλεονέκτημα της μαγνητικής τομογραφίας είναι η ικανότητά της να αναδεικνύει την αιμορραγία μέσα στις σπερματοδόχες κύστεις ή τον προστάτη.
• Η αξονική τομογραφία, CT Scan δεν προσφέρει τις σπουδαίες πληροφορίες που δίνουν οι παραπάνω εξετάσεις.
• Η ουρηθροκυστεοσκόπηση είναι βασική εξέταση που βοηθά στον εντοπισμό της πηγής της αιμορραγίας μέσα στον προστάτη και την ουρήθρα στην επίμονη αιμοσπερμία.