ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ: ΚΩΔΩΝΑΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

Στυτική δυσλειτουργία (ΣτΔ) είναι η αδυναμία πρόκλησης και διατήρησης εκείνου του βαθμού στύσης του πέους που θα ήταν ικανή να αρχίσει και να ολοκληρώσει μία ερωτική συνεύρεση. Είναι γνωστό ότι ποσοστό άνω του 50% των ανδρών ηλικίας 40 έως 70 ετών παρουσιάζουν κάποιου βαθμού ΣτΔ.
Η λειτουργία της στύσης μπορεί να διαταραχθεί από πολλούς παράγοντες, είτε ψυχογενείς, είτε σωματικούς. Το πρώτο μέλημα του Ουρολόγου είναι να αναγνωρίσει τους ασθενείς με ψυχογενείς διαταραχές της στύσης από αυτούς με οργανικές και, αφού το επιτύχει, τότε θα πρέπει να προχωρήσει στη διαφορική διάγνωση των οργανικών διαταραχών. Είναι έτσι σαφής ο σημαντικός ρόλος του σωστού και λεπτομερούς ιστορικού και της κλινικής εξέτασης. Ο ειδικός ιατρός με την ουρολογική εξέταση και τη βοήθεια των νεότερων διαγνωστικών μεθόδων θα διαγνώσει οργανική βλάβη στο 50-80% των ασθενών με ΣτΔ. Η βασική διαφορά της οργανικής βλάβης από την ψυχογενή είναι ότι στην πρώτη οι ασθενείς, ενόσω διατηρούν υψηλά επίπεδα ερωτικής επιθυμίας, εμφανίζουν σταδιακά και σε βάθος χρόνου συνεχώς χαλαρότερες στύσεις, ίδια προβλήματα με κάθε σύντροφο, και τελικά πλήρη αδυναμία στύσης και απώλεια των αυτόματων νυκτερινών και πρωινών στύσεων.
Μετά το διαχωρισμό των ασθενών με οργανικές διαταραχές θα πρέπει ο ειδικός ιατρός να διακρίνει εάν πρόκειται για νευρογενή, ενδοκρινική ή αγγειακή βλάβη με τη μέτρηση διαφόρων ορμονών, τον ειδικό αιματολογικό έλεγχο για αναζήτηση διαταραχών της νεφρικής και ηπατικής λειτουργίας και για ανίχνευση λανθάνοντος σακχαρώδους διαβήτη ή δυσλιπιδαιμίας. Προδιαθεσικοί παράγονες που επηρεάζουν την αγγείωση του πέους είναι η αρτηριοσκλήρυνση, η υπέρταση, η υπερλιπιδαιμία, το κάπνισμα, ο σακχαρώδης διαβήτης, η στεφανιαία νόσος και ο αλκοολισμός. Διάφορα φάρμακα επίσης ευθύνονται όπως τα αντιυπερτασικά, τα διουρητικά, τα αντιλιπιδαιμικά, τα αντικαταθλιπτικά, τα ηρεμιστικά, τα αντιφλεγμονώδη και τα αντιεπιληπτικά. Τα αίτια μπορεί επίσης να είναι ουρολογικά, όπως προβλήματα στον προστάτη.
Μία βασική εξέταση που πρέπει να διενεργείται, ειδικά σε άτομα που παραπονούνται για ροχαλητό, ανήσυχο και ταραγμένο ύπνο, κούραση κατά τη διάρκεια της ημέρας, νυκτερινές αφυπνήσεις, νυκτουρία, ελάτωση της LIBIDO, πρωινούς πονοκεφάλους, υπνηλία και αδυναμία συγκέντρωσης, είναι η μελέτη νυκτερινής οξυμετρίας για ανίχνευση της Υπνικής Άπνοιας, με ειδική συσκευή που τοποθετείται πριν τον ύπνο στον καρπό με υφασμάτινο περικάρπιο. Και αυτό γιατί τα τελευταία χρόνια έχει δοθεί ιδιαίτερη σημασία στις διαταραχές του ύπνου και συγκεκριμένα στο Σύνδρομο Άπνοιας κατά τον Ύπνο στην αιτιοπαθογένεια της στυτικής δυσλειτουργίας, λαμβανομένης υπόψη και της αυξημένης συχνότητας του συνδρόμου στο γενικό πληθυσμό.
Η βασικότερη όμως εξέταση που πρέπει να γίνεται σε κάθε περίπτωση στυτικής δυσλειτουργίας είναι η μέτρηση της αιματικής ροής του πέους με Doppler μετά από έγχυση αγγειοδραστικών ουσιών μέσα στα σηραγγώδη σώματα. Με τη μελέτη αυτή θα αποσαφηνιστεί εάν υπάρχει κάποιος βαθμός αρτηριακής ανεπάρκειας ή φλεβικής διαφυγής. Εάν διαπιστωθούν ενδείξεις αρτηριακής ανεπάρκειας, ακόμη και χωρίς ιστορικό καρδιακών συμπτωμάτων, ο ασθενής θα πρέπει να υποβάλεται σε λεπτομερή κλινικό-εργαστηριακό έλεγχο για καρδιακά προβλήματα, καθώς έχει πρόσφατα αποδειχθεί ότι η στυτική δυσλειτουργία μπορεί να είναι πρώιμη ένδειξη αυτών, καθώς και ότι εκδηλώνεται μερικά χρόνια πριν τη στεφανιαία νόσο. Ακόμη πιο σημαντικό είναι ότι πολλοί ασθενείς με προβλήματα στύσης και πολλαπλούς παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο έχουν αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης, αργά ή γρήγορα, οξέος στεφανιαίου επεισοδίου. Οι αποφραγμένες αρτηρίες εκτός από την καρδιά έχουν επίπτωση και στο κυκλοφορικό σύστημα του πέους. Η στυτική δυσλειτουργία λοιπόν μπορεί να εκδηλωθεί νωρίτερα από την καρδιακή νόσο διότι η πεϊκή αρτηρία έχει μικρότερη διάμετρο από τις στεφανιαίες αρτηρίες. Ίσως αυτός είναι ο βασικός λόγος που η στυτική δυσλειτουργία εκδηλώνεται πριν τη στεφανιαία νόσο.
Η ηλικία, το χρόνιο στεφανιαίο σύνδρομο και η πολυ-αγγειακή στεφανιαία ανεπάρκεια είναι ανεξάρτητοι προγνωστικοί δείκτες στυτικής δυσλειτουργίας, ενώ η υπέρταση, το κάπνισμα, η καθιστική ζωή, ο διαβήτης και η υπερχοληστερολαιμία είναι σημαντικοί παράγοντες κινδύνου στεφανιαίας νόσου.
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής της Αθήνας διαπιστώθηκε ότι ένας στους έξι άνδρες ηλικίας άνω των 40 ετών, οι οποίοι εμφανίζουν προβλήματα στη στύση τους τουλάχιστον για έξι μήνες, έχει τεκμηριωμένη ασυμπτωματική ‘σιωπηλή’ στεφανιαία νόσο που δεν την γνωρίζει, όπως προέκυψε έπειτα από στεφανιογραφικό έλεγχο. Αυτό σημαίνει ότι η στυτική δυσλειτουργία λειτουργεί ως ανεξάρτητος προγνωστικός παράγοντας για καρδιαγγειακά συμβάντα. Είναι άλλωστε γνωστό ότι στους ασθενείς με γνωστή στεφανιαία νόσο, η στυτική δυσλειτουργία αποτελεί μια αρκετά συχνή κλινική εκδήλωση. Κατά συνέπεια οι ασθενείς με στυτική δυσλειτουργία που έχουν παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου καθώς και αυτοί με εικόνα αρτηριακής ανεπάρκειας στο πεϊκό Doppler είναι φρόνιμο μετά τον Ουρολόγο τους να συμβουλευτούν και τον Καρδιολόγο τους, ώστε να υποβληθούν στον κατάλληλο καρδιολογικό έλεγχο για την ανίχνευση και έγκαιρη αντιμετώπιση της συνυπάρχουσας στεφανιαίας νόσου. Η ίδια μελέτη επίσης κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η καθημερινή χορήγηση αναστολέα PDE-5 μπορεί να οδηγήσει σε βελτίωση της λειτουργικότητας των αρτηριών και μείωση της διάχυτης φλεγμονής που υπάρχει στους ασθενείς αυτούς και η οποία μπορεί να οδηγήσει σε έμφραγμα.

Εν κατακλείδει, το λεπτομερές ιατρικό ιστορικό, η σωστή φυσική εξέταση του ασθενούς και ο ειδικός εργαστηριακός έλεγχος με πεϊκό Doppler και μελέτη νυκτερινής οξυμετρίας θα οδηγήσουν στις περισσότερες περιπτώσεις στην εξακρίβωση της αιτίας της ΣτΔ. Η στυτική δυσλειτουργία μπορεί να εκφράζει μια γενικότερη αγγειακή ή αναπνευστική διαταραχή, και σε πολλές περιπτώσεις συνδυάζεται με στεφανιαία νόσο, η οποία μπορεί να είναι ασυμπτωματική. Στις περιπτώσεις αυτές η στυτική δυσλειτουργία λειτουργεί ως “καμπανάκι” για έμφραγμα και μπορεί με τη σωστή ιατρική καθοδήγηση να αποτελέσει “πυξίδα” για την πρώιμη ανίχνευση στεφανιαίας νόσου σε άνδρες της μέσης ηλικίας.